töreninin ardından her yerde bernie sanders var biliyorsunuz; montu ve yün eldivenleriyle bir efsaneye dönüştü.
şimdi ona çok sevdiği willie nelson‘dan biraz ısınsın diye
summertime geliyor.
nereden biliyorsun willie nelson sevdiğini diyorsanız şuradan buyrun.
ve willie nelson’ın bu nefis yorumu söylediği youtube videosu içinse lütfen şuradan.
“Ejderhaların varlığını inkâr edenler genellikle ejderhalar tarafından yenir. Kendi içlerinden.”
– Ursula K. Le Guin
radyonun en sadık dinleyenlerinden biri olan sevgili ok. pandeminin ilk günlerinde yazdığı mektuba devam etmiş.
yazmaktan, kendi cümlelerimizi kurmaktan çok korktuğumuz, unuttuğumuz bu günlerde yaptığı o kadar kıymetli ki. ve içinde olduğumuz bu tuhaf günlerin en fazla sıkıntısını çekenlerden birisi o; eve mahkum edilenlerden!
evet sizleri bu çok güzel mektupla baş başa bırakmadan önce eşlik etmesi için bir ludovico einaudi melodisi bırakıyorum.
experience
diyoruz.
***
Sevgili Ursula,
Uzunca bir süre beklememe karşın, ilk mektubuma yanıt vermediğin için sana kırgın değilim. Kitaplarını birbiri peşi sıra okudukça, aramızdaki mesafe her geçen gün biraz daha kısalıyor. Ya da ben öyle hissediyorum. Işıklar içinde bir yolculukta mısın, yoksa evrenin bir köşesinden gezegenimize bakıp hayretler içerisinde olan bitenleri mi izliyorsun? Öylesine bir merak ki bu benimkisi, sorma!
Bu ikinci mektubumda “sen” diye hitap etmeyi yeğledim. Umarım bunu saygısızca bir davranış olarak değerlendirmezsin. Kendimi sana öylesine yakın hissediyorum ki, bilemezsin.
Yaşamını sürdürüyor olsaydın, eminim ki gezegenimizde ortaya çıkan ve etkisini hız kesmeden bugün de sürdüren Covid-19 salgını ve insanlığın durumu hakkında onlarca cilt kitap yazardın.
Biliyor musun?.. 2021, geçen yılın yıkıntıları üzerinde yol alıyor. Sevdiklerimizle dilediğimizce görüşemez, onları kucaklayamaz olduk. Öylesine tuhaf bir yaşam sürdürüyoruz ki aklımızın sınırlarını zorlamaktan yorgun düşüyoruz.
Pek çok ülkenin adlarını dahi bilmediğimiz sokaklarına kadar dalga dalga yayılan, gezegenimizin neredeyse tamamını esir alan virüsün etkilerinin neler olduğu belirginleşmedi. Bulunan ve yararları tartışılan aşılara yönelik kavram kargaşasının ise ardı arkası kesilmiyor. Covid-19’un gelecekte, hangi alanlarda ne tür yıkımlara sebep olabileceğini öngörebilmek şimdiden mümkün.
İnsanoğlunun, yaşamının her anında meydana gelmesi olası bu olağanüstü değişimlere ne denli ayak uydurabileceğini çok merak ediyorum.
Çok önceden planlanmış girift bezemenin küçücük bir öznesi olmaktan öteye gidemeyecek miyiz? Bizlere biçilen roller gereği, elimize tutuşturulmuş bir metni okuyup seslendiren karakterler olarak yer aldığımız sahnede, bir kelebeğin yaşamından da kısa süreliğine görüneceğimiz ve sonra bir daha hatırlanmamak üzere sonsuzda yitip gideceğimiz düşüncesi giderek zihnimi kuşatıyor.
Bu öylesine bir bezeme ki, her bir figürü bir diğerinin anlamını, orada bulunma nedenini sorgulama yetisinden yoksun…
Kendimce bunları düşünüp dururken; okumuş olduğum, seninle yapılmış bir röportajı hatırladım:
“… uzaylılar bizi ziyarete gelse ve Dünya’yı anlamalarını sağlayacak bir canlıyı incelemek üzere isteseler, yaşlı bir kadını temsilci seçeceğinizi (çünkü onun üç doğumu – kendi doğumu, çocuklarının doğumu ve menopoz- yaşamış tek varlık olduğunu)” söylemişsin. “Şimdi o kadınsınız ve ziyaretçiler sizi kendi gezegenlerine götürecek. Temsilcimiz olarak Dünya hakkında onlara ne anlatacaksınız?” sorusuna ise “Önümüzdeki yüzyıl ve belki de biraz daha uzun bir süre, buraya gelmeden önce dikkatle izlemelerini önerirdim. Çünkü burada işler çokta iyi gitmeyecek gibi görünüyor. İnsanlar hastalanacak, aç kalacak, korkuyla sinecek; insanlar toprak, yiyecek ve su için savaşacak.
Ve onları şöyle uyarırdım: İnsan en çok dövüşmeyi sevmiştir; akılsızca üreyen ve açgözlülüğünün önüne geçilemeyen insan, dünyayı yağmalayıp yoksullaştırmadan ve dengesini bozmadan önce bile. Ama bizim umutsuz vaka olduğumuza karar verip Dünya’nın kapısına ‘GİRİLMEZ’ yazılmadan önce, onlardan şunu da rica ederim:
Durun, bir de müziğimizden örnekler dinleyin, bazı şiirlerimizi okuyun, bir bahçede kan ter içinde çalışan ya da çömlek bir kap yapmak için özenle toprağı şekillendiren bir insanı izleyin, ya da küçük bir insan ailesinin huzur içinde gülüşmelerine ve konuşmalarına tanıklık edin.” yanıtını vermişsin.
Bu yanıtının özünde var olan, bilgi birikimi miydi yoksa önsezi mi? Geleceği görmek için kâhin olmaya gerek yok elbette. Yaşanmışlıklardan ve onların kazandırdığı deneyimlerden yola çıkarak bir çıkarımda bulunabilmek mümkün.
Senin şu cümlelerin geldi aklıma: “Beni bir bilimkurgu yazarı olarak düşünen insanlar, çalışma odamda bir Zaman Makinesi olduğunu duyduklarında şaşırmayacaklardır.” 1
“Darwin’in teorisi, gerçeklik algımızı, her daim geçici olan bilgimizi, büyük ölçüde genişletir. Kendisini test ettiğimiz ve edebildiğimiz, daha fazla şey öğrendikçe, sürekli değişimlere maruz kaldığı müddetçe onu hakiki bilgi olarak kabul edebiliriz – geniş, zengin, güzel bir kavrayış. Ayyuka çıkmış bir hakikat değil, hak edilip kazanılmış bir hakikat.
Görünüşe göre ruhlar âleminde bilgi kazanamayacağız. Onu sadece bir armağan olarak kabul edebiliriz: inancın armağanı. İnanç harika bir kelimedir ve inanılan bir hakikat de harika ve güzel olabilir. İnsanın neye inandığı gerçekten çok önem taşıyor.
Keşke olgusal gerçeklerden bahsederken inanç kelimesini kullanmayı bırakabilsek, o da olduğu yere dönse ve dini inanç ile seküler umut meseleleriyle ilgilense… Böyle yapsaydık bir sürü gereksiz acıdan kurtulabilirdik sanırım.” 2
Ruhlar âleminde bilgi kazanamayacak oluşumuzdan, Uzaylıların gelmesinden vazgeçtim; keşke “zaman makinesi” ile gelebilseydin ve dünyanın kapısına “GİRİLMEZ” yazılmasına engel olabilseydin, “hak edilip kazanılmış bir hakikat” sahibi de olabilirdik.
Kim bilir?
Yanıtını sabırla, umudumu yitirmeden bekleyeceğim.
Sevgiler,
ok.
1 U. K. LeGuin, Boşa Geçirecek Vakit Yok, Pard ile Zaman Makinesi, (sf.100, Mayıs 2014, 1. baskı)
2 U. K. LeGuin, Boşa Geçirecek Vakit Yok, İnanç İçinde İnanç, (sf.141, Şubat 2014, 1. baskı)
dinledikten sonra bugün nasıl çalışacağım bilmiyorum.
sokağa çıkıp denize paralel yürümek istiyorum… maskesiz elbette!
***
erkan oğur‘un iki gün önce çıkan single’ını dinliyoruz.
bende kim var?
Sessiz insan
Kalbinde çığlık
Orada mısın
Hey söyle
Hava soğuk
Her yer buz gibi
Kimse var mı
Hey söyle
Bu ses yabancı
Orada kim var
Gökyüzü yerde
Dip dalgası
Kalbi çığlık
Sesler fısıltı
Bende kim var
Hey söyle
“Biz, yaşadığı cehennemi cennete çevirmeye talip insanlardık…“
– Hrant Dink
hrant dink için dinliyoruz.
AN Vokal, ocak ayında ayrılığı, hasreti ve özlemi anlatan bir ermeni halk şarkısını hrant dink‘e selam göndermek için yorumlamış. evet,
sareri hovin mernem
diyoruz.
şarkıya dair haber bia-net’den.
bir şarkı çalacağım sözümü tutmak için buradayım.
akşam yemeği hazırlıkları, yenilmesi ve sofranın toplanması bitti. ev halkı bir şeylerle meşgul ve ortam sessiz. ıhlamuru bir kez daha, çocukluğumdaki gibi kırmızısı çıkana kadar tekrar kaynattım. onu içerken size epey eski bir akapella çalacağım.
swingle singers‘dan bir arjantin halk şarkısı geliyor şimdi;
el paisanito
diyoruz.
“…What are you here for? What are you living for?…”
– Nirmala Nair
başka bir köşesinden, başka bir kadınla tanıştıracağım. adı nirmala nair. bir hintli ve fakat güney afrika’da yaşıyor. arada bir dönüp onun youtube videosunu izliyorum; bir melodi gibi ve ilaç niyetine…
aşağıda onun videodaki sözlerinin serbest bir çevirisi var. “deadline” sözcüğü için “vade” sözcüğünü kullandım…
***
“Çocuklarım her zaman bana sosyal uyumsuz der! Görüyorsunuz, aslında düşününce oldukça sıra dışı biriyim. Sadece hayatla uyum içinde olmak istemiyorum. Demek istediğim, kulağa çok sıkıcı geliyor. Sakin bir hayat yaşayamazdım. Ve bence işim, statükoyu sorgulama yeteneğini sürekli olarak paylaşıyor. İnsanların o sakin hayata geri dönüp rahat olmasına izin vermeyin. Hayır yapacak işimiz var. Peki ne için buradasın? Ne yaşıyorsun… ne için yaşıyorsun? İçinizdeki o küçük sesi dinleyebilmekten başlayarak, onunla bağlantı kurabilmek için, bir şeyler yapmak için buradasınız, küçük bir şey bile. Bununla bağlantı kuramazsanız dışarı ile nasıl bağlantı kuracaksınız. Wifi ve uydu telefonunuz olsa bile. Yani bu bir bağlantı değil. İçinizden kopuyorsunuz. Zaman doğrusal bir hale geldi. Buna ne diyorsunuz? Bir “vadem” var. Doğru, kelime bu. Bir “vadem” var. Son tarih. TAMAM. Bir noktadan diğerine bir çizgi ve o ölü. O ölü bir hat. Yani ölü bir çizgiyi takip ediyorsunuz. Bir bitiş çizginiz var. Yaşayan bir çizginiz var mı? Hayır, son tarih. Açıkçası, eğer tüm dünya bir çıkmaz çizgiyi takip ediyorsa, ne bekliyorsunuz? Ölü yaşıyorsunuz. Anlayışımızın ötesinde şeyler var. Hayatı ve hayatın nasıl işlediğini keşfetme hevesimiz var. Ama buna sahip değiliz. Hazır cevaplarımız var. Orada oturan ve bir tıklamanın ucunda bize cevap veren Bay Google var. Yani gerçekten dışarı çıkıp etkileşim kurmuyoruz. İlişki kurmuyoruz. Keşfetmiyoruz. İçimizdeki zeka yaşıyor. Her birimizin erişmesi için orada duruyor. Orada. Yani risk alabilmek, kalbini takip edebilmek, hatalar yapıp bundan derse çıkarabilmek; bu özgünlüktür.“
Onunla ilgili daha fazla bilgi isterseniz şurada bir belgesel var, lütfen tıklayın.
***
bu karlı pazar gününün melodisi ise polonyalı genç bir kadın piyanistten olsun. 2020 yılında keşfedip en çok dinlediğim müzisyenlerden birisi o ve benim için bir anlamda virüsle sarmalanmış 2020‘nin ilacı!
hani rani‘den
esja
geliyor şimdi.
“… Hayat, dokuma tezgâhı gibi basit bir şey değil.
Dokuduğun şeyi bir çekişte sökemiyorsun…“
-Ben Kirke, Madeline Miller
her hafta çalıştım… bu hafta da eve iş getirdim ama çalışmayacağım sanırım; biraz kendime ve eve vakit ayırmak istiyorum…
niye bilmiyorum sabah zihnim biraz bulanık kalktım… aklımdan ne geçiyorsa artık, moka pot’a su koymadan kahve yapmaya çalıştım mesela! kahvaltı, üzerine bir kahve daha, biraz toparlandım…
kahvaltı bulaşıklarını toparladım… biraz bloglarda gezdim… biraz kitap okudum ve kitaptaki notlarımı deftere geçirdim. sonrasında kileri toparladım. şimdi de baharat dolabımı temizliyorum. dolabı boşalttım ve sildim. havalanması için bekliyorum ve kahvemi içiyorum bunları yazarken.
t. olmadığı için a. onun odasına yerleşti ve orada çalışıyor. kızımız a. salonda kahvaltısını yapıyor. az önce, kafamı uzatıp, kraliçe elisabeth gibi “hellööö” dedim ona. artık böyle şeylere çok da gülmeyecek bir yaşta. suratıma “yani” der gibi bir ifadeyle baktı ve gülümsedi… mutfağa geri döndüm…
uzun bir aradan sonra cake dinliyorum ve walk on by diyorum şimdi. (14.13)
***
aslında bugün temizlik yapmaya niyetim yoktu ama baharat dolabının temizliği bittiğinde bir kaç dolaba daha girdim. kaybettiğimiz ve çok üzüldüğümüz bir şarap tıpamızı buldum. buzdolabının üstünü temizledim. bu arada bana sevgili neslihan’ın son blog yazısındaki liste eşlik etti. buraya o listeden bir şarkı bırakmasam olmaz 😉
ışıl yücesoy‘dan ya seninle ya sensiz‘i dinliyoruz 😉
mutfakla işim bittiğinde yerler çok kirlenmişti tabii. baktım, kulağımda ben kirke temizliğe başlamışım. salonun temizliği bittiğinde durdum ve fala baktım; çıkmadı…
şimdi bir ara verdim. mutfağı düdüklüde haşlanan nohutun kokusu sarmış durumda. akşam yemeğinde nohutlu tavuklu pilav var ev halkına. ben yiyemeyeceğim tabii. vegan beslenmeye devam. 5 ay bitti!
bunları yazarken youtube’dan arka planda canlı olarak yayınlanan covid temalı bir medyascop yayını dinliyorum.
durum bu. iyi bir haftasonu diliyorum herkese. (17.30)
“… Al bu kollarımda ölen valsi.
Çünkü seviyorum seni, seviyorum seni, sevgili,
çocukların oynadığı tavan arasında,
düşleyerek eski zaman ışıklarını Macaristan’ın
şeker gibi bir öğleden sonranın gürültüsü arasında,
farkına vararak kuzunun ve kardan süsen çiçeklerinin
arasından alnının karanlık sessizliğinin…“
— Federico Garcia Lorca
şahane bir şarkı dinleyeceğiz.
aşağıda bir sürprizi de olan bu şarkı pequeño vals vienés
silvia pérez cruz‘a gitarıyla pájaro eşlik ediyor.
şarkının sözleri federico garcía lorca‘nın aynı adlı şiiri: küçük viyana valsi!
şarkının youtube videosu ise şurada.
sürprize gelince…
melodiyi tanıdınız değil mi? bu şiir leonard cohen‘in take this waltz şarkısına esin kaynağı olmuş. aşağıda doğrudan kendisinden bir alıntı bırakıyorum. bu alıntının kaynağı olan gülenay börekçi yazısı da aşağıda.*
“15 yaşındaydım. Kitapçıda bulduğum bir kitabı karıştırmaya başladım. ‘Elvira’nın kemerlerinden geçerek senin uyluklarına koşarken ağlamaya başladı’ dizesini görünce ‘İşte olmak istediğim yer’ diye düşündüm. Bir sayfa, sonra bir sayfa daha… ‘Bir avuç karıncanın yüzünde dolaştığını gördüğüm o sabah…’ Sayfayı aceleyle çevirdim. ‘Bacakların avuçlarımdan bir balık sürüsü gibi kayıp gitti.’ Bu kadarı yetmişti ve ben, kendimi evime dönmüş gibi hissetmiştim. Büyük bir şükran duygusuyla yazdım ‘Take This Waltz’ı. Federico Garcia için yapmak istediklerimin yanında bir saç teli kadar bile önemi yok aslında; minicik bir kırıntı, adeta borcumun elektronu. Size güzel geliyorsa, sebebi Lorca’nın kopyalansa ya da başka bir dile tercüme edilse bile mükemmelliği eksilmeyen şiiri…”*
*https://egoistokur.com/leonard-cohen-cirkiniz-ama-muzigimiz-var/
“… Herkes kendi vicdanıyla uyum içinde yaşamalı,
kimseye kötülük yapmamalı. O zaman her şey yoluna girer…”
— ljubov morechodova
burada uzun uzun yazamasam da en azından her gün bir şarkı çalmak istiyorum. bugün bir şarkı çalmaktan fazlasını yapıp geçen hafta tanıştığım şahane bir kadından, lyubov morechodova‘dan söz edeceğim. ona ilişkin habere DW Türkçe’nin youtube sayfasında rastladım. video için şuraya tıklayabilirsiniz.
lyubov morechodova seksenine merdiveni dayamış rus bir nine. yarım yüzyıl kaynakçı tornacı ve işletme mühendisi olarak çalışıp emekli olmuş. kocasını kaybetmiş. çocuklarından uzakta baykal köyü kıyısında inanılmaz güzel inekleri ve köpekleriyle yaşıyor. hala kayarak ve tüm bedenini kullanarak çalışmaya devam ediyor üstelik.
onun hakkında bir belgesel de yapılmış. izlemek isterseniz şurayı tıklayın lütfen.
belgeselin bir yerinde arkadaşı boris yegorovich’le bir rus halk şarkısı olan muhteşem deniz, kutsal baykal‘ı keyifle söylüyor; ben izlemeye doyamadım.
şimdi aynı parçanın iki şahane yorumunu dinliyoruz. ilkini kim söylüyor bulamadım ama ikincisi russian festival ensemble‘dan.